Proje Okulları Yönetmeliğindeki Değişikliklere Genel Bakış

Proje Okulları Yönetmeliğindeki Değişikliklere Genel Bakış

Proje Okulu Nedir Uygulama Ne Vakit Başladı?

Proje okulları mevzuatımıza kamuoyunda dershanelerin kaldırılması olarak bilinen 6528 sayılı kanunda düzenlenmiştir. 1.3.2014 tarihli bu kanunun 22. unsuru ile 652 sayılı KHK’nın 37.maddesinde düzenlemeye gidilmiş ve;
“Yurt içi yahut yurt dışında, yerli yahut yabancı kurum ve kuruluşlarla yahut öbür ülkelerle işbirliği muahedesi çerçevesinde kurulan ve ulusal yahut memleketler arası proje yürüten okul ve kurumlar, Bakan onayı ile proje okulu olarak seçilen ve belli eğitim ıslahatı ve programları uygulanan okul ve kurumlar ile Bakan onayıyla direkt Bakanlık merkez teşkilatına bağlanan kurumlara yapılacak öğretmen atamaları ve yönetici görevlendirmeleri Bakan tarafından yapılır. “
Getirilmiştir. Bu düzenlemeye nazaran ülke genelinde ulusal ve uluslar ortası özel proje okulu uygulayan okulların bakan onayı ile proje okulu olarak belirlenmesinin yanı sıra bu okullara öğretmen atamada ve yönetici görevlendirmede bakanlığın yetkili kılınması kanunlaştırılmıştı.

Uygulama gayeye hizmet etmiyor

Yani proje okulları sonlu sayıda gerçek manada öteki okullara nazaran farklı proje uygulayan okullarla hudutlu olacakken ve birinci etapta tarihi özelliği olan, ülkenin en başarılı okulları için uygulanmışken vakit içerisinde sayıları arttırılmış Fen ve Toplumsal Bilimler Liseleri başta olmak üzer imtihanla öğrenci alan tüm okulla proje okulu olarak belirlendi. Bu durum bilhassa siyasi çevrelerin baskıları ile hiçbir kriter gözetilmeksizin proje okulu belirlenmesine yol açmış, tek kriteri imtihanla öğrenci almak olan okullar proje okulu olarak belirlenmiştir. Durum bu türlü olunca bu kurumlara atamalarda da keyfiyet hakim olmuştur. Eğitim sistemimizdeki problemler noktasında sendikalar dahil öğretmenlerin de öncelikleri ortasında yer alan proje okulları konusunda yeni bir düzenlemeye gidilmiş lakin bu düzenleme de taleplere karşılık verecek nitelikte olmamıştır.

Eski ve yeni yönetmelikler

Konuya ait olarak 1.9.2016 tarihinde Ulusal Eğitim Bakanlığı Özel Program Ve Proje Uygulayan Eğitim Kurumları Yönetmeliği(eski) düzenlenmişti.
Bu yönetmeliği de yürürlükten kaldıran 8.2.2023 tarihli yönetmeliğin(yeni) ismi ise Ulusal Eğitim Bakanlığına Bağlı Özel Program Ve Proje Uygulayan Eğitim Kurumlarına Öğretmen Atama Ve Yönetici Görevlendirme Yönetmeliği olarak belirlendi.
Buradan da anlaşılacağı üzere yeni yönetmelik proje okullarına öğretmen atama ve yönetici görevlendirmeye ilişkindir.

Yönetmelik amacı

Yönetmeliğin maksadını karşılaştıracak olursak;
Eski: Bu Yönetmeliğin hedefi, yurt içinde ve yurt dışında yerli yahut yabancı kurum ve kuruluşlarla yahut öteki ülkelerle işbirliği muahedeleri çerçevesinde kurulan ve ulusal yahut milletlerarası proje yürüten okul ve kurumlar ile makul eğitim ıslahatı ve programları uygulayan okulların proje okulu olarak belirlenmesi ve Bakan tarafından onaylanması, bu okul ve kurumlara yapılacak öğretmen atamaları, yönetici görevlendirmeleri ile bu kapsamda tanımlanan proje okullarının bünyesindeki ortaokullara öğrenci seçilmesine ait metot ve asılları düzenlemektir.
Yeni: Bu Yönetmeliğin hedefi, Ulusal Eğitim Bakanının onayıyla özel program ve proje uygulayan eğitim kurumu olarak belirlenen yurt içinde ve yurt dışında, yerli yahut yabancı kurum ve kuruluşlarla yahut diğer ülkelerle iş birliği muahedeleri çerçevesinde kurulan ve ulusal yahut milletlerarası proje yürüten okul ve kurumlar ile muhakkak eğitim ıslahatı ve programları uygulayan okullara yapılacak öğretmen atamaları ve yönetici görevlendirmelerine ait yol ve asılları düzenlemektir.
(2) Bu Yönetmelik, Ulusal Eğitim Bakanının onayıyla belirlenen özel program ve proje uygulayan eğitim kurumlarına yapılacak öğretmen atamaları ve yönetici görevlendirmelerini kapsar.

Proje okulu tespiti kriterleri kaldırıldı

Amaç hususu de göstermektedir ki bir okulun proje okulu olarak belirlenmesi için düzenlenen kriterler, kurullar büsbütün kaldırılmış bakan onayı ile proje okulu belirleme düzenlenmiştir. Eski yönetmelikte proje okulunu belirlemek üzere bakanlıkta bir kurul kurulmakta komisyon proje okulu olarak belirlenecek okullar için;
Fiziki alt yapı, donanım, insan kaynağına sahip olması,
Kapsamlı bir gelişim planı hayata geçirmek üzere seçilmiş olması,
Bakanlıkça ulusal yahut memleketler arası seviyede yeni ya da farklı bir program yahut projeyi uygulayan yahut uygulanması planlanan okul olması,
Kamu kurum/kuruluşları, organize sanayi bölgesi, özgür ticaret bölgesi, ilgili alanda büyük ölçekli işletme yahut sivil toplum kuruluşları ile misyon alanına uygun kendine has uygulamalar ve kapsamlı çalışmalar içeren mevzularda protokol yapması,
Yetkili kurum ve kuruluşlarca akredite edilmiş olması,
Merkezi imtihanlarda kendi çeşidinde muvaffakiyet ortalamasına nazaran vilayet genelinde birinci beş dereceye sahip olması,
Okulun açılış tarihi, yapısı yahut yetiştirdiği devlet adamları prestijiyle tarihi nitelik taşıması,
.
Üzere koşullar aranmaktaydı. Yeni yönetmelikte bu durumlar büsbütün kaldırılmıştır. Yalnızca bakan onayına yer verilmiştir.

Bir yönetmelik daha erekli

Bakanlığın bu noktada proje okulu belirlemeye yönelik farklı bir yönetmelik çıkarması gerekecektir. Aksi halde büsbütün keyfi bir uygulama kelam konusu olacak ve kanunun lafzına da ters bir uygulama ile karşı karşıya kalınacaktır.

Yönetmelik ve değişikliklere genel bakış

Proje okullarına öğretmen ataması yahut yönetici görevlendirmesi yapılırken öğretmen ve yöneticilikte aranacak kurallar (bazı küçük değişiklikler dışında) eski yönetmelikteki üzere düzenlenmiştir.

Duyuru

Yeni yönetmelikte daha evvel yargı (Danıştay) kararı ile yönetmeliğe giren duyuru konusu açıkça yer almıştır. Buna nazaran merkezi duyuru yapılacak ve bu duyuruya nazaran müracaat yapanlar ortasından bakanlıkça öğretmen ataması ve/veya önetici görevlendirmesi yapılacak. Daha evvel ilgili genel müdürlüğün inhasına bağlı yapılan atamalarda inha kaldırılmış direkt bakan onayına bağlanmıştır.
Duyuruya ve yanlışlıklara ait daha evvel ele aldığımız kimi konular göz önüne alınmış olsa da proje okulu uygulamasını n yarattığı problemler artarak devam etmekte yeni düzenleme de tahlil olmamaktadır.

https://www.memurlar.net/haber/1016367/proje-okulundaki-yanlis-uygulamalar-durdurulmali.html

Atama/görevlendirme şartları

Öğretmen olarak atanacak koşullar eski yönetmelikteki üzere olup gereksinimin karşılanamaması durumlarında aday öğretmenlerin de atanabilmesinin yolu açılmıştır. Atanacak öğretmeler öncelikle tıpkı vilayetteki öğretmenlerden yapılacak olup gereksinimin karşılanamaması durumunda farklı vilayetlerden de yapılabilecek.
Husus şöyle;
HUSUS 4- (1) Öğretmen olarak atanacaklarda aşağıdaki kaideler aranır:
a) Okul/kurumlarda 657 sayılı Kanunun 4 üncü hususunun birinci fıkrasının (A) ve (B) bentleri kapsamında öğretmen olarak misyon yapıyor olmak.
b) Adaylık mühleti dahil en az dört yıl öğretmenlik yapmış olmak.
c) Zarurî çalışma yükümlülüğü öngörülen yerler dışındaki proje okullarına atanacaklar bakımından, ilgili mevzuata nazaran mecburî çalışma yükümlülüğünü tamamlamış, erteletmiş ya da bu yükümlülükten muaf tutulmuş olmak.
(2) Öğretmen gereksiniminin birinci fıkra kapsamında karşılanamaması durumunda, öncelikle birinci fıkranın (b) bendinde öngörülen mühlet dikkate alınmaksızın başka koşullara nazaran, bu formda de muhtaçlığın karşılanamaması halinde birinci atama yoluyla karşılanabilir.
(3) Öğretmen muhtaçlığı, öncelikle proje okulunun bulunduğu vilayetteki okul/kurumlarda vazife yapan öğretmenler ortasından atama yapılarak karşılanır. Muhtaçlığın bu formda karşılanamaması durumunda, öbür vilayetlerdeki okul/kurumlarda vazife yapan öğretmenler ortasından da atama yapılabilir.

Yönetici görevlendirmelerine ait genel kaidelere yalnızca 4/B (sözleşmeli) öğretmenlik eklenmiş, özel koşullarda eski düzenlemeye nazaran kimi düzenlemelere gidilmiştir..
Unsur şöyle:
Yönetici olarak görevlendirileceklerde aranacak özel şartlar
UNSUR 6- (1) Müdür olarak görevlendirileceklerin aşağıdaki kurallardan en az birini taşımaları gerekir:
a) Okul/kurumlarda müdür olarak misyon yapmış yahut yapıyor olmak.
b) Okul/kurumlarda müdür başyardımcısı olarak en az iki yıl misyon yapmış olmak.
c) Okul/kurumlarda kurucu müdür, müdür yardımcısı olarak farklı ayrı yahut müdür başyardımcılığı dahil toplam en az üç yıl misyon yapmış olmak.
ç) Bakanlığın şube müdürü yahut daha üst unvanlı takımlarında vazife yapmış olmak.
(2) Müdür başyardımcısı yahut müdür yardımcısı olarak görevlendirileceklerin aşağıdaki kurallardan en az birini taşımaları gerekir:
a) Okul/kurumlarda müdür, kurucu müdür, müdür başyardımcısı, müdür yardımcısı olarak misyon yapmış yahut yapıyor olmak.
b) Bakanlığın şube müdürü yahut daha üst unvanlı takımlarında misyon yapmış olmak.
(3) İmam hatip liselerine müdür yardımcısı olarak görevlendirileceklerde bünyesinde imam hatip ortaokulu bulunan kurumlarla hudutlu olmak ve en az iki müdür yardımcısı normu bulunmak kaidesiyle müdür yardımcılarından birisinin ortaokul öğretmenleri ortasından belirlenmesi temeldir.
(4) Öğrencilerinin tamamı kız öğrenci olan proje okullarının müdürü ile müdür yardımcılarından en az biri ve yatılı kız öğrencisi bulunan proje okullarının müdür yardımcılarından en az birinin bayan adaylar ortasından görevlendirilmesi temeldir.
(5) Müdür yardımcısı sayısı üç ve daha fazla olup karma eğitim yapılan proje okullarında, müdür yardımcılarından en az birinin bayan adaylar ortasından görevlendirilmesi temeldir.
(6) Müdür olarak görevlendirileceklerde;
a) Mesleksel ve teknik ortaöğretim kurumları için atölye, laboratuvar yahut meslek dersleri öğretmeni olmak,
b) Özel eğitim kurumları için Özel Eğitim öğretmeni olmak,
c) Fen liseleri için Matematik, Fizik, Kimya yahut Biyoloji öğretmeni olmak,
ç) Toplumsal bilimler liseleri için Türk Lisanı ve Edebiyatı, Tarih, Coğrafya, İdeoloji, Psikoloji yahut yabancı lisan öğretmeni olmak,
d) Hoş sanatlar liseleri için Görsel Sanatlar yahut Müzik öğretmeni olmak,
e) Spor liseleri için Vücut Eğitimi öğretmeni olmak,
koşulları ayrıyeten aranır.
(7) Altıncı fıkrada belirtilen niteliklerde aday bulunmaması halinde, öteki alan öğretmenlerinden de görevlendirme yapılabilir.
(8) Proje okullarına atanacak öğretmenler ile görevlendirilecek yöneticiler bakımından ulusal yahut memleketler arası protokol ve projede yer alan özel kararlar gizlidir.
Yönetmelikte dikkat çeken bir diğer konu ise norm takım fazlalığına ait düzenlemelerdir. Buna nazaran norm fazlası olan yönetici ya da öğretmenler proje okulu olmayan kurumlara atanmak üzere vilayet buyruğuna verilebilecektir.
Yöneticiler norm fazlası olmaları durumunda vazife müddetlerini proje okulu olmayan kurumda tamamlayabilecektir.

Sonuç olarak

Kısaca; yönetmelikte beklentiye yönelik genel bir düzenleme yoktur. Düzenleme birtakım teknik sıkıntılara ve aksaklıkların tahliline yöneliktir. Proje okulu uygulaması baştan sona tartışılması, tekrar ele alınması gereken bir uygulama olup atama sistemi de keyfiyete bağlıdır. MEB’in liyakat asıllı bir düzenleme yapması gerekirken geçmiş uygulamaların tekrarı niteliğindeki düzenlemesi kanunun lafzına da uygun değildir.

Maksut BALMUK
Öğretmen, Yazar

Kaynak: Memurlar