İzolatör hasarı yüzde 80 azaltıyor: İstanbul’un hastaneleri inançlı liman

Malatya ve Gaziantep’te iki devlet hastanesi izolatörler sayesinde ziyan görmedi.

11 vilayetimizi vuran zelzelede binlerce bina yıkılırken zelzele izolatörü olan Malatya ve Gaziantep’teki iki kamu hastanesi hasar almadı. Bu durum, sarsıntı izolatörlerini yine gündeme getirdi. Merak edilenleri İnşaat Mühendisi Mustafa Andıç’a sorduk.

1-DEPREM İZOLATÖRÜ NEDİR?

Deprem izolatörleri zelzeleye karşı geliştirilmiş temellerin üzerine uygulanan, tabandaki hareketleri binanın dış katlarına yansıtmayan, aşağıda absorbe eden bir materyal. Yurt dışında da ağır olarak kullanılan, son yıllarda da ülkemizde kullanılan bir materyal. Şu an Türkiye’de 100 yatak ve üstü kent hastanelerimizde sarsıntı izolatörlerinin kullanımı mecburi. 2018 yılındaki Zelzele Yönetmeliği’ne de girmiş durumda.

2-SONRADAN UYGULANABİLİR Mİ?

Deprem izolatörleri binalara sonradan da uygulanabilir. Temel üstü kolanları kesip, orta hidrolik materyallerle kaldırılıp, bina istikrarda tutularak ortaya uygulanabiliyor. Bunun için binanın sağlam olması lazım. Yıkılıp yapılması gereken ya da güçlendirilmesi gereken bir binaya bunu yapmak çok da sağlıklı değil. Lakin binanız düzgünse, yalnızca zelzeleye karşı ek bir tedbir almak istiyorsanız yapılma imkanı var. Tüm binalara uygulanabilir diyemeyiz. Projesine bakmak lazım.

3-KESİN TAHLİL MÜ?

• Deprem izolatörü yüzde 80 hasarı azaltıyor. Bu çok önemli bir oran. Zelzeleye karşı ne kadar tedbir alırsanız alın, ne vakit olacağını bilmediğimiz bir tabiat gücüyle karşı karşıyasınız. Dayanıklılığı, zelzelenin şiddeti ve mühletine nazaran değişiklik gösterir. Ülkemizde yaşanan 7-8 ortasındaki zelzelelerde çok önemli yararı olur. Yapılan hastane binalarında, uygulanmış binalarda biz bunu gördük.

4-UYGULAMA SÜRECİ NASIL?

Sürekli eski binaları yıkıp tekrar yapmayı konuşuyoruz fakat aslında şöyle bir şeyi de ıskalıyoruz. Neye karşı biz binalarımızı yıkıyoruz? Zelzeleye karşı daha inançlı olsun diye. O vakit neden zelzele teknolojilerini kullanmıyoruz? Bir binaya yapacağınız sismik izolatörleri projelendirip, o projeye nazaran imalat yaptırıyorsunuz. İmalatı yapıldıktan sonra çabucak alıp uygulamıyorsunuz. Evvel testlerini yaptırıyorsunuz, o testleri geçtikten sonra gereçleri binanıza uyguluyorsunuz. Hesap bedeli olarak, ne kadar bir yük taşıyacağı, ne kadar bir yükü zelzeleye karşı koruyacağı belirli. Hasebiyle o yüklemeler yapılarak belli zelzele şiddetlerinde davranışına bakılarak deforme olup olmadığı kabul edilmiş olan aralıklarda sağlıklı çalışıp çalışmadığı test ediliyor.

5-MALİYETİ NEDİR?

Maliyeti projeden projeye farklılık gösterir lakin projenin toplam maliyetine yüzde 20’ye yakın bir tesiri var. Sismik izolatörlerin olduğu binaların katiyen artması lazım. Hastanelerimizde yüz yatak üstünde değil, tamamında olması lazım. Bir felaket anında hastanelerin yıkılması felaketin bilançosunu daha da artırabilir. Tüm hastanelerde bu teknolojiler kesinlikle uygulanmalı. Aslına bakarsanız, zelzele bölgesindeyiz, tüm binalarımızda kullanılması lazım.

İstanbul’un hastaneleri inançlı liman

İstanbul Valiliği İstanbul Proje Uyum Ünitesinin (İPKB) yönettiği İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi (İSMEP) ile 2006’dan bu yana okul, hastane başta olmak üzere toplumsal hizmet ve idari binaları güçlendirildi. İSMEP projesi ile toplamda 2 bin 639 sismik izolatör kullanılarak inşa edilen ve her yıl yüzbinlerce hastayı ağırlayan Prof. Dr. Cemil Taşcıoğlu Kent Hastanesi, Prof. Dr. Süleyman Yalçın Kent Hastanesi, Kartal Dr. Lütfü Kırdar Kent Hastanesi ve Marmara Üniversitesi Prof. Dr. Asaf Ataseven Hastanesi, sarsıntı riskine karşı da son teknolojiyle donatılmış durumda. İPKB Yöneticisi Kazım Gökhan Elgin, “Özellikle pandemi devrinde 3 bin 500 yatak kapasitesine sahip sarsıntıya sağlam, inançlı, izolatör teknolojisini kullandık. 4 hastanemizde toplam 2 bin 639 izolatör kullandık. Prof. Dr. Cemil Taşçıoğlu Kent Hastanesi, Prof. Dr. Süleyman Yalçın Kent Hastanesi, Kartal’da Lütfü Kırdar Kent Hastanesi, Marmara Üniversitesine bağlı olarak da Prof. Dr. Asaf Ataseven Hastanesini yaptık. Prof. Dr. Asaf Ataseven Hastanesi aslında 30 yıl evvel yapılmaya başlanmış bir hastaneydi. Burada kolon ve perdeleri keserek izolatör yerleştirdik. Bu da dünyadaki izolatör teknolojisiyle sonradan güçlendirilen en büyük hastanedir. “dedi. “Her binanın izolatörlü olmasına gerek yok, ekonomik de değil.” diyen Elgin, “Özellikle operasyonda kalacak hastane, data merkezleri ve stratejik yerlerde uygulanması gerekiyor. Dünyada da bu türlü.” formunda konuştu.

1336 okul güçlendirildi

İPKB Yöneticisi Kazım Gökhan Elgin, “932 güçlendirme, 404’ü yine üretim olmak üzere 1336 okulumuzu yine hizmete soktuk. 1 milyon 700 bin öğrenci ve öğretmen artık inançlı, zelzeleye sağlam okullarda eğitimlerine devam ediyor. Kalan riskli okulları da önümüzdeki 2 yıl içinde tamamlayacağız.” diye konuştu.

Saliha Ergin

Kaynak: Memurlar