Emekçi için fabrikada ranza kuran bile var

Türkiye’yi derinden sarsan sarsıntı felaketinin akabinde bölgede üretim çarklarının tekrar dönmesi için hummalı bir çalışma başladı. Zelzeleden etkilenen 11 vilayet Türkiye’nin gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYH) yaklaşık yüzde 10’unu, toplam ihracatın ise yüzde 9’unu gerçekleştiriyor. Türkiye’de hazır giysi imalatının yüzde 20’si, dokumacılık ve hammaddelerinin yüzde 25’i, tarım ve tarıma dayalı bitkisel üretimin yüzde 20’si, tahıl yüklü bitkisel üretimin yüzde 25’i, hayvansal üretimin ise yüzde 25’ini sarsıntının vurduğu kentler karşılıyor. Bölgede doğalgaz, elektrik ve su altyapısı büyük ölçüde onarıldı. Fabrikalar üretime kısmi başladı. Lakin kentlerde ağır bir göç olduğu için emekçi sorunu var. Patronlar göç eden emekçilerini geri getirmek için Organize Sanayi Bölgeleri’nin (OSB) yanlarına konteyner konutlar inşa etmeye çalışıyor.

İŞGÜCÜ BÜYÜK SORUN

Dokumadan demir çeliğe, besinden hayvancılığa farklı bölümde üretim yapan tesislerinin birçoğu sarsıntıda ziyan görmedi. Fakat afet bölgesi ilan edilen vilayetlerde yaşayan 13.3 milyon kişinin değerli bir kısmının göç etmesi nedeniyle büyük bir işgücü kaybı kelam konusu. Birçok vatandaşın yaşadığı kenti terk etmesinden ötürü çalıştıracak adam bulamayan patronlar formüller üretiyor. Çok göçün önüne geçilmesi için OSB yakınlarına vatandaşların barınma muhtaçlığını karşılamak için süratle konteyner kentler kuruluyor. Birçok patron de kritik konumlardaki çalışanlarının barınma gereksinimini çözmek için farklı alternatifler üzerinde duruyor. Hatta fabrikalarının belirli alanlarını boşaltıp çalışanları için ranza kuranlar bile var.

KADEMELİ ÜRETİM BAŞLADI

Bölgedeki sanayi kümelenmesinde en fazla öne çıkan dal dokumacılık ve hazır giysi… 6’ncı bölge teşvikleri kapsamında sarsıntıdan etkilenen vilayetler son yıllarda birçok yatırıma mesken sahipliği yapmıştı. Birçok kentte on binlerce insanı istihdam eden dev fabrikalar kurulmuştu. Dünyanın önde gelen moda markalarına üretim yapan bu tesislerde üretim kademeli olsa da başlamış durumda. TOBB Türkiye Hazır Giysi ve Konfeksiyon Sanayii Meclis Lideri Onur Fayat, yüzde 25-30’ları bulan kalıcı göçün işgücünde yaratacağı kayıplara dikkat çekiyor. Önümüzdeki 5-6 ayın kritik kıymete sahip olduğunu anlatan Fayat, “Şehirlerin yerinde ihyasını kıymetli buluyoruz” diye konuştu.

BESİCİLER GERİ DÖNÜYOR

Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Birliği (TÜKETBİR) Lideri Bülent Tunç, Türkiye’de et üretiminin yüzde 20-25’inin bölgedeki besiciler tarafından sağlandığını söyledi. Bu besicilerin ahırlarının zelzeleden ziyan gördüğünü anlatan Tunç, “Henüz zayiat ne kadar bilinmiyor. Lakin Tarım Bakanlığımız vilayet müdürlükleri ile süratli bir uyum sağlıyor. Bölgedeki besicilere Tarım Vilayet Müdürlükleri uyumunda anında yem gönderiyoruz. Veteriner dayanağı de sağlıyoruz” dedi. Et ve Süt Kurumu’nun de çok aktif olduğunu anlatan Tunç, “Kurum hayvanını satmak isteyen besicilerimizden alım yaptı. Olağanda kilogramı 140 TL’den alırken 170 TL’den aldı” diye konuştu. Bölgede köy ve meralara hayvan çadırları kuruluyor. Besicileri kaybetmememiz gerekiyor. Birçok besicimiz de ailelerini inançlı bölgelere bırakıp geri dönüyor” tabirlerini kullandı.

ŞANLIURFA’DA BAŞLADI, SIRA MALATYA’DA

ZELZELE bölgesindeki kıymetli üretim firmalarından Özak Dokuma de Şanlıurfa’da yaklaşık 850 kişinin çalıştığı fabrikasında üretime start verdi. Önümüzdeki hafta prestijiyle da 800 kişinin çalıştığı Malatya’daki tesislerinde üretime başlayacaklarını söyleyen Özak Holding İdare Konseyi Lider Vekili Urfi Akbalık, “Üretime kademeli olarak başlıyoruz. Çalışanlarımızın bir kısmı gelip üretime devam etmek istediklerini söylüyor. Birinci etapta çalışanlarımızın yüzde 25-30’u ile başlayıp, vakit içinde işgücümüzü artıracağız. OSB’lerin yakınında konteyner kentler kurulmalı” diye konuştu.

İŞÇİLER VİLAYET DIŞINA ÇIKMASIN

ADIYAMAN’DA OSB Lideri Abdulkadir Çelenk de doğalgaz, elektrik, su hizmetlerinin tamamlandığını lakin barınma sıkıntısından ötürü personellerin birçoklarının vilayet dışına çıktığını belirterek, “İşçilerin barınma problemini çözmek lazım. Bunu kendi imkanlarımızla yapabilecek güçte değiliz. Devlet ya da organize sanayi bölgelerinin yardımıyla bu sorunu halletmek zorundayız. Aksi takdirde yalnızca OSB’yi değil Adıyaman’ı kaybederiz. 22 bin üzerinde çalışanımızı yıl sonuna kadar bunu 28 bine kadar çıkarma gayemiz vardı” dedi.

TARLALARDA HASAR YOK

ZİRAÎ üretimde adeta ambar misyonu gören bu kentlerde kırmızı mercimeğin yüzde 73’ü, buğdayın yüzde 19’u, nohutun yüzde 11’i, arpanın ise yüzde 10’u 10 vilayette üretiliyor. Buralarda yaşanacak üretim kayıplarının önüne geçmenin kıymetine dikkat çeken Reis Besin İdare Şurası Lideri Mehmet Reis, “Şu an birçok eser tarlada ekili durumda, kimilerinde da bahar devri ekimi yapılacak. Tarlalarda manalı bir hasar yok. Bölge beşerinin toplumsal manada yine toparlanması büyük ehemmiyet taşıyor” diye konuştu.

Feride CEM

Kaynak: Memurlar