AK Parti, CHP ve DÜZGÜN Parti kulislerinde seçimlerin ertelenme ihtimaline dair neler konuşuluyor?

Kahramanmaraş merkezli sarsıntılar nedeniyle 10 vilayette inanılmaz hal ilan edilmesinin akabinde, seçimlerin olağan takvimi yerine ileri bir tarihe ertelenip ertelenmeyeceği tartışılıyor.

Eski TBMM Lideri Bülent Arınç’ın seçimlerin “ivedilikle” ileri bir tarihe ertelenmesi daveti yapıp, üç seçenekli tarih önermesinin akabinde gözlerin çevrildiği AK Parti’de alınmış yeni bir karar yok.

Muhalefet partilerine nazaran anayasaya nazaran savaş hali dışında seçimlerin ertelenmesi mümkün değil.

İktidar partisi kulislerinde de seçimler konusunda şimdi bir tavır değişikliği olmadığı belirtilirken “Bir erteleme olacaksa da bu fakat Meclis’teki tüm siyasi partilerin uzlaşmasıyla olur” görüşü lisana getiriliyor.

Deprem öncesinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ittifak ortağı MHP, 18 Haziran’da yapılması gereken cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin 14 Mayıs’a çekilmesi konusunda uzlaşmıştı.

Muhalefet partileri dayanak vermediği için de seçim kararını Erdoğan’ın alması bekleniyordu.

Ancak 6 Şubat’ta yaşanan Kahramanmaraş merkezli sarsıntılar sonrasında, sarsıntıdan etkilenen 10 vilayette seçimlerin vaktinde yahut 14 Mayıs’ta yapılıp yapılamayacağı tartışılmaya başlandı.

İktidar ve ittifak ortağı MHP’den bu bahiste resmi bir açıklama gelmedi.

Ancak eski TBMM Lideri Bülent Arınç, yazılı açıklama yaparak, 85 milletvekili ile temsil edilen 10 vilayette seçimlerin yapılamayacağını ve “ivedilikle” de ertelenmesi gerektiğini savundu.

Arınç, seçim tarihi olarak da Kasım 2023, 2024’teki mahallî seçimlerle birleştirilmesi yahut parlamentoda uzlaşmayla bir tarih belirlenmesini önerdi.

2007 örneği uygulayamaya geçmedi

Siyasi kulislerde, iktidarın “YSK üzerinden seçimi erteletme” kararı aldırabileceği savları da lisana getiriliyor.

Gerek iktidar gerekse muhalefet partilerinde geçmiş yıllardaki uygulamalar, YSK kararları ve seçim kararlarının nasıl alındığı inceleniyor.

Ancak yakın siyasi tarihte YSK tarafından ertelenen bir seçim kararı olmadığı da biliniyor.

Seçimin olağan takvimi dışında ileriye atılmasına ait tek örnek ise 2007 seçimleri için çıkarılan lakin erken seçime gidilmesi nedeniyle uygulanamayan yasa gösteriliyor.

Normalde 28 Ekim 2007’de yapılması gereken seçimlerin 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nın arifesine denk gelmesi yüzünden, YSK’nın tavsiyesiyle o periyot parlamentodaki siyasi partilerin uzlaşması ile 1 hafta sonraya, yani 4 Kasım 2007’ye ertelenmesi için seçim yasası değişikliği yapılmıştı.

Dönemin ana muhalefet partisi CHP’nin de onay vermesi sonucu yasaya yönelik Anayasa Mahkemesi’ne de dava açılmadı.

Ancak iktidar ve muhalefet ortasında, cumhurbaşkanlığı seçiminde yaşanan uyuşmazlık nedeniyle, parlamentoda 22 Temmuz için seçim kararı alındı.

Erken seçime gidilmesiyle de bu yasa değişikliği uygulanamadı.

AK Parti: Birebir yerdeyiz, karar değişikliği olursa Meclis’te uzlaşma şart

AK Parti kulislerinde ise şu ana kadar partinin seçim tarihine ait bir karar değişikliği olmadığı vurgulanıyor.

Ancak parti içinde seçimlerin ertelenmesi mümkünlüğünün olup olmadığı da tartışılıyor.

Bazı parti yöneticileri ise muhalefetle uzlaşma sağlanmadan seçim erteleme kararının yaşama geçme mümkünlüğünü düşük görüyor.

BBC Türkçe’ye konuşan bir AK Parti milletvekili “Bir yola çıktık, artık dönüşü olmaz” görüşünü lisana getirirken, partisinin tavrına ait şu değerlendirmeyi yapıyor:

“Seçim tarihi olarak 14 Mayıs açıklandı. Şu anda birebir yerdeyiz, gündemimizde seçim erteleme yok.

“Ama şayet sarsıntı nedeniyle bu kararda bir değişiklik olursa da Meclis’teki partilerle uzlaşma aranması kaide.

“Başka türlü bir yol şu anda çok mümkün görünmüyor”

Bazı AK Parti kurmayları Erdoğan’ın meşruiyetini şimdiye kadar hem sandıktan aldığını ve bu nedenle de seçimi tartışmalı hale getirecek bir adım atmayacağını savunuyorlar.

Arınç’ın seçimin ertelenmesi önerisi siyasi kulislerde, bilhassa muhalefet partilerinde AK Parti’nin “erteleme” için nabız yoklaması olduğu yorumlarına da yol açtı.

Ancak AK Parti kurmayları, Arınç’ın görüşlerinin “kişisel” olduğu ve partiyle uzun müddettir yakın bağı kalmadığına işaret ediyorlar.

MHP: Muhalefetin ‘seçimden kaçtılar’ algısı oluşturmasına müsaade verilmemeli

Seçimlerin ertelenip ertelenmeyeceği konusunda MHP’nin tavrı da kıymet taşıyor.

MHP kurmayları bu türlü bir mevzunun şimdi AK Parti ile görüşülmediğini belirtirken, bu çeşit kararlar için biraz sürecin görülmesi gerektiğine işaret ediyorlar.

Bazı MHP yöneticileri seçim ertelemenin siyasi sonuçlarının çok uygun kıymetlendirilmesi gerektiğini belirterek, “Eğer seçim ertelenirse muhalefet, ‘seçimden kaçmak için zelzelesi kullandılar’ diye bir algı oluşturabilir, o nedenle çok düzgün ölçüp biçmek lazım” görüşünü lisana getiriyor.

Kimi üst seviye MHP’liler, sarsıntının çok büyük bir yıkım getirmesine rağmen devletin “yaraları sarma gücü” olduğunu belirterek, “Seçimi, zelzele nedeniyle ertelemek, ‘devlette acizlik’ olarak da algılanabilir. Bu cins kararlar alınırken, her türlü ihtimal değerlendirilir” tabirlerini kullanıyor.

CHP: OHAL altında 81 vilayette seçim yapıldıysa 10 vilayette de yapılır

CHP ise seçimin ileri bir tarihe ertelenmesin anayasal olarak mümkün olmadığı görüşünde.

Anayasa’nın 78. unsurunda yalnızca “savaş nedeniyle” seçimlerin ertelenebilmesi kararı olduğuna işaret eden parti yöneticileri, “deprem yahut diğer bir doğal afet” yüzünden ertelenebileceğine ait karar bulunmadığına dikkat çekiyorlar.

Bir erteleme olacaksa da bunun lakin parlamentodaki siyasi partilerin uzlaşması ve anayasaya süreksiz husus koyarak mümkün olabileceği söz ediliyor.

İktidarın, bu türlü bir ortamda seçime gitmemek için erteleme yollarını arayacağı ve Yüksek Seçim Konseyi üzerinden seçimi erteleme kararı alınmasını zorlayabileceğine dikkat çeken CHP kurmayları, bunun anayasal değil, siyasi bir karar olacağını ve seçimlerin meşruiyetine gölge düşüreceğini söz ediyorlar.

YSK’nın geçmişte “48 günde seçim yapmakla” övündüğüne işaret eden bir CHP yöneticisi, “Ayrıca bu ülkede 81 vilayette OHAL varken seçimler yapılabildi. 10 vilayette OHAL var diye seçimlerin yapılamaması üzere bir durum olmaz. Türkiye, bunun altından kalkar” görüşünü lisana getiriyor.

CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da gazeteci Murat Yetkin’e yaptığı açıklamada, seçimlerin ileri tarihe ertelenmesinin anayasal olarak mümkün olmadığını belirterek, “Savaş olmadığına nazaran seçim ertelenemez. Hiç kimse Anayasanın, maddelerin dışında münasebetler uydurarak kendisine has bir hukuk normu oluşturamaz. Anayasa var. ‘Türkiye hukuk devletidir’ diyorsak yapılamaz” görüşünü lisana getirdi.

Kılıçdaroğlu aksi bir kararın iktidarın seçimden kaçması manasına geleceğini tabir etti.

İYİ Parti: Türkiye felaketin altından, yeni bir ulusal iradeyle kalkar

İYİ Parti’de de beklenti seçimlerin vaktinde yapılması tarafında.

İktidarın YSK kararıyla seçimi erteletme üzere bir teşebbüste bulunması halinde bunun çok “zorlama” bir karar olacağı belirtilirken, Meclis’te uzlaşma olmadan da bir karar alınmasının mümkün olmadığı tabir ediliyor.

Bazı parti yöneticileri 14 Mayıs’ta bile seçimin yapılabileceğine işaret ederek, “Milletin hayrına olan seçimin vaktinde yahut 14 Mayıs’ta yapılmasıdır. Türkiye bu süreci lakin yeni bir ulusal irade ile aşabilir” yorumunu yapıyor.

Kaynak: Memurlar