Zelzele bölgesinde az hasarlı meskeni olanlara ihtar

– Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) İnşaat Mühendisliği Kısmı Lideri Prof. Dr. Fazilet Canbay, Kahramanmaraş merkezli sarsıntılarda konutu hasar görenleri kendi kendilerine düzey tespit edip, çabucak çatlak tamiratı yapmamaları konusunda uyardı.

Canbay, Kahramanmaraş merkezli, 10 ili etkileyen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki zelzelelere ait AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Her iki sarsıntının de hesaplanan yer ivmelerinin çok büyük kıymetlerde olduğuna işaret eden Canbay, tıpkı gün bu büyüklükte iki büyük zelzelenin daha evvel hiç yaşanmadığının, artçı sarsıntıların dahi birçok büyük zelzeleden daha büyük olduğunun altını çizdi.

Yıkılan binaların fazlalığına dikkati çeken Canbay, “Bu kadar çok binanın toptan yıkılmış olması çok üzücü ve düşündürücü bir durum. Bilhassa inşaat sırasında dizayna uyulmuyor ve yanılgılı bina inşaatı yapılıyor. Sonucu da bundan ötürü felaket boyutunda yıkıcı oluyor.” diye konuştu.

Depremlerde 1999’dan sonra yapılmış yeni binalarda da yıkım olduğuna dikkati çeken Canbay, “Burada da yapı kontrolünün maalesef çok da yeterli yapılamadığını görüyoruz. Yapı kontroldeki problemlerin düzeltilmesi, binaların hem tasarımı, dizaynı hem de inşası sırasında gerçek bir yapı kontrolüne tabi tutulması gerekiyor.” sözlerini kullandı.

Prof. Dr. Canbay, zelzeleden etkilenen vilayetlerde yıkılmayan binalarda oturanlara da şu ikazlarda bulundu:

“Depremde konutu yıkılmayanlar çabucak kendi kendilerine ‘bunlar değerli değil’ diyerek, çatlak tamiratına, makyajlamaya girişmesin, hasar düzeylerini kendi kendilerine tespit etmesinler. Bu çok yapılıyor, biz en son sarsıntılarda de gördük. 10 yıl evvelki Elazığ zelzelesinden sonra makyajlanmış oturulmaya devam edilmiş, 10 sene sonrasındaki sarsıntıda göçtü o bina. Biz bunları da yaşadık. İleride bunun olmaması için bu ihtarların dikkate alınması gerekiyor. ‘Ufacık bir çatlak vardı, çok değerli değil, biz onları sıvadık, geçti, gitti’ demek, kendilerine tahminen bir sonraki sarsıntı için ‘mezar yaptık’ demek olur, bu çok net. Bunun profesyonel gözler tarafından incelenmesi gerekiyor. Bu büyük iki sarsıntısı art geriye geçirmiş binanın nitekim incelenmesi ve gözden geçirilmesi gerekiyor. O binada gözle görmeseniz bile mikro çatlaklar olabilir.”

– “Bina güçlendirme çok değer taşıyor”

17 Ağustos 1999 Gölcük sarsıntısından sonra Hatay’da bir binayı karbon lifli polimerler ve yeni teknolojilerle güçlendirdiklerini aktaran Canbay, şöyle devam etti:

“Son zelzelede o binaya hiçbir şey olmamış. Güçlendirmenin kıymeti burada ortaya çıkıyor. O bina hiç dokunulmamış olsaydı, bugün o da göçmüş bir bina olurdu. O binada hala oturulmaya devam ediliyor. Demek ki mevcut yapılarımızı yalnızca dönüştürmek, yıkıp yenisini yapmak değil, güçlendirilebilecek binalara güçlendirme yapmak da çok değerli bir mevzu. Artı ucuz da bir bahis zira tekrar yıkıp yine yapmak çok kıymetli bir süreç. On binlerce, yüz binlerce binayı yıkıp yenisini yapamayız. Bu türlü bir bütçe yok, yalnızca ülkemizde değil, dünyanın hiçbir ülkesinde yok. Bu nedenle bina güçlendirme çok ehemmiyet taşıyor.”

Canbay, bütün sarsıntı bölgelerine gittiğini belirterek, “Özellikle İzmir zelzelesinde, Elazığ zelzelesinde beşerler yanıma gelip, ‘hocam artık bizim mesken adam olmaz, devlet bize bir mesken yapsın, versin’ diyerek, sıfır meskenleri olsun üzere bir duruma giriyor. Halkımızın başından, ‘binalar güçlendirilmez, güçlenirse sıfır bina üzere olmaz’ üzere yanlış inanışın kaldırılması gerekiyor.” değerlendirmesini yaptı.

Tüm ülkeye başsağlığı dileklerini ileten Prof. Dr. Canbay, ODTÜ olarak geçmişte olduğu üzere sarsıntı konusundaki bilgi birikimleri ve tecrübeleriyle bölgede jeolojik ile sismotektonik şartların, yapısal hasar dağılımının ve nedenlerinin, taban şartlarının yapı hasarına tesirinin ve bölgedeki öbür yapı çeşitlerinin performansının araştırılması istikametinde çalışmalarının başladığını da vurguladı.

Kaynak: Memurlar