SPK’dan borsadaki düşüşe karşı yeni tedbirler

Borsa İstanbul idaresi ve Sermaye Piyasası Şurası (SPK) zelzele sonrası pay senedi piyasalarına oluşabilecek yatırımcı mağduriyetlerine karşı bir dizi önelm açıkladı. SPK’nın aldığı kararlar içerisinde bilhassa aracı kurumların risk idaresine ait birtakım kriterlerde esnekliğe gitmesi, müşteri teminatlarına ait bir esnek takvim belirlenmesi ve şirketlerin kendi payları ve iştirak paylarını geri almalarına yönelik kolaylıklar sağlayıcı birtakım önlemler açıklanması dikkatleri çekti. SPK’nın tedbirleri içerisinde pay senetleri borsada süreç gören şirketlerin kendi paylarını ve iştirak paylarını geri alımlarını kapsayacak programları genel heyet kararı kuralına bağlayan husus değiştirildi ve idare heyeti kararlarıyla geri alım programlarının başlatılabilmesine imkan sağlandı. Ayrıyeten SPK’nın açıklamasında; “Deprem Bölgesi’nde yerleşik müşterilerin, 6 Şubat’tan itibaren oluşan temerrüt durumlarında, 30 Haziran’a kadar süreç tesis edilmemesine karar verildi” denildi.

SPK tarafından yayımlanan duyuru şöyle:

06.02.2023 tarihinde merkez üssü Kahramanmaraş olan ve Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa’yı (Deprem Bölgesi) etkileyen zelzeleler nedeniyle ülkemizin yaşadığı güç vakitlerde, sarsıntının finansal piyasalar üzerindeki olumsuz tesirinin asgariye indirilebilmesi ve mümkün yatırımcı mağduriyetlerinin önüne geçilmesi için;

1) a) 10.04.2023 tarihine kadar; aracı kurumlarca, portföy büyüklüğü 1.000.000 Türk Lirası ve altında olan müşterilere uygulanacak azami kredi faiz oranının ve kredili olmayan bir alım buyruğu nedeni ile ödemekle yükümlü oldukları fiyatın tamamının yahut bir kısmının takas günü prestijiyle tevdi edilmemesi yahut kelam konusu meblağın takas tarihi prestijiyle aracı kurum nezdindeki hesaplarında bulunmaması durumunda (temerrüt durumunda) uygulanacak faiz oranının, aracı kurumun vereceği kredinin, kaynak maliyeti dikkate alınarak, sermaye piyasasına olan algıyı olumsuz etkileyecek ve itimadı zedeleyecek uygulamalardan kaçınılmak suretiyle, makul bir düzeyde belirlenmesi tarafında tavsiye kararı alınmasına,

b) 06.02.2023 tarihi itibariyle Zelzele Bölgesi’nde ikametgahı, işyeri adresi yahut şubede hesabı bulunan müşterilerin,

06.02.2023 tarihinden itibaren oluşan temerrüt durumlarında, Seri: V, No:65 sayılı Sermaye Piyasası Araçlarının Kredili Alım,

Açığa Satış ve Ödünç Alma ve Verme Süreçleri Hakkında Bildiri’nin (Kredili Süreçler Tebliği) 16’ncı unsuru çerçevesinde

30.06.2023 tarihine kadar süreç tesis edilmemesi, temerrüde ve temerrüt sonucuna bağlı süreçlerin yapılmaması formunda uygulamanın yönlendirilmesine,

c) Bu unsurun (a) bendi kapsamında belirlenen faiz oranlarının, Merkezi Kayıt Kuruluşu AŞ’nin (MKK) Yatırımcı Risk Takip Sistemi’ne aracı kurumlarca müşteri bazında raporlanmasına,

2) 30.06.2023 tarihine kadar, aracı kurumların hazırladığı sermaye yeterliliği tablolarında, kendi portföylerine alınan hisse senetlerine ait durum riski oranının %10 yerine %3 üzerinden, kredi hesabı altında izlenen “Diğer müşteriler” için konum riski oranının ise %8 yerine %4 üzerinden hesaplanmasına,

3) 30.06.2023 tarihine kadar, Kredili Süreçler Bildirisi’nin 7’nci hususu uyarınca yapılacak genel süreç hududu hesaplamasında, 06.02.2023 tarihi itibariyle Zelzele Bölgesi’nde ikametgahı, işyeri adresi yahut şubede hesabı bulunan müşterilere kullandırılan kredilerin dikkate alınmamasına,

4) Heyetimizin 19.03.2020 tarihli ve 17/400 sayılı Kararı uyarınca %35 olarak belirlenen başlangıç özkaynak müdafaa oranının, 10.04.2023 tarihine kadar %20 olarak uygulanmasına,

5) Heyetimizin 06.02.2023 tarihinde Sarsıntı Bölgesi’ndeki yatırımcılara yönelik aldığı Kararın tüm yatırımcılara teşmil edilmesi hedefiyle;

a) Kredili olmayan bir alım buyruğu nedeni ile müşterinin ödemekle yükümlü olduğu meblağın tamamının yahut bir kısmının takas günü prestijiyle tevdi edilmemesi yahut kelam konusu meblağın takas tarihi prestijiyle müşterinin aracı kurum nezdindeki hesabında bulunmaması durumunda Kredili Süreçler Bildirisi’nin 16 ncı hususu çerçevesinde süreç tesis edilmesi,

b) Kredili Süreçler Bildirimi’nin 17 nci unsuru uyarınca kredili sermaye piyasası aracı süreçlerinin devamı müddetince özkaynak müdafaa oranının taban %20 olması,

c) Kredili Süreçler Bildirisi’nin 18 nci hususu uyarınca kredili olarak alınan ve/veya özkaynak olarak verilen sermaye piyasası araçlarını satarak krediyi kapatma yetkisi ve özkaynak tamamlama bildirimi gönderilmiş müşterinin hiçbir alım buyruğunun, bildirim gününden özkaynak tamamlanıncaya kadar geçecek müddet boyunca yerine getirilmemesi, konularındaki kararların, aracı kurumların kendi risk siyasetlerine uygun düştüğü ölçüde ve müşteri taleplerini de olabildiğince gözeterek, 10.04.2023 tarihine kadar esnek bir biçimde uygulanabilmesine,

6) 4632 sayılı Ferdî Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ve bu Kanun’a dayanılarak çıkarılan ilgili mevzuat kararları gizli kalmak kaydıyla, müşterilerce yatırım kuruluşlarına devredilecek ferdî emeklilik kontratlarından kaynaklanan devlet katkısı hariç alacakların, Kredili Süreçler Bildirimi’nin 12’nci unsurunun birinci fıkrası uyarınca sermaye piyasası araçlarının kredili alımı, açığa satış ve ödünç alma ve verme süreçlerinde özkaynak olarak kabul edilebilecek değerler ortasına eklenmesine ve bu alacakların %100’ünün özkaynak olarak kabul edilmesine

karar verilmiştir

2. Şura Karar Organı’nın i-SPK.22.7 (14.02.2023 tarih ve 9/177 s.k.) sayılı Prensip Kararı:

Yürürlükte bir geri alım programı olup olmadığına bakılmaksızın hisseleri borsada süreç gören iştiraklerin ve bunların bağlı iştiraklerinin hisse geri alım süreçlerinin kolaylaştırılmasını ve yatırımcıların korunmasını teminen yapılacak ikinci bir duyuruya kadar;

1) Hisseleri borsada süreç gören halka açık iştiraklerin, genel konsey kararı aranmaksızın, yapılacak birinci genel şurada ortakların bilgisine sunulmak üzere, idare konseyi kararı ile geri alım programı başlatabileceğine, idare şurası kararında geri alımın maksadına, geri alım programının öngörülen azami müddeti, alınacak azami hisse adedi ile kullanılacak azami fon fiyatına yer verilmesi gerektiğine ve kelam konusu idare şurası kararının

Kurulun özel durum açıklamalarına ait düzenlemeleri

çerçevesinde kamuya açıklanmasına,

2) Hisseleri borsada süreç gören halka açık iştiraklerin bağlı iştiraklerinin da, genel konsey kararı aranmaksızın, yapılacak birinci genel heyette kendi ortaklarıyla birlikte ana paydaşlığın ortaklarının bilgisine sunulmak üzere, idare konseyi kararı ile geri alım programı başlatabileceğine, bu idare konseyi kararının da birinci unsurdaki temellere tabi olacağına,

3) Yürürlükte bir geri alım programı olan halka açık iştiraklerin ve bağlı iştiraklerinin, geri alım programlarına, idare heyetlerince ayrıyeten bir karar alınmasına gerek olmaksızın bu kararda belirtilen kaideler ile devam edebileceklerine,

4) II-22.1 sayılı Geri Alınan Hisseler Bildirisi’nin; 9 uncu (ikinci fıkrasının birinci cümlesi hariç), 12 nci ( beşinci, altıncı ve dokuzuncu fıkrası hariç) hususları, 15 inci unsurunun birinci fıkrasının b, c ve d bentleri ile 19 uncu hususunun ikinci, altıncı ve dokuzuncu fıkralarının uygulanmamasına,

5) Geri alınan hisseler nedeniyle edinilmiş bedelsiz hisseler için de tıpkı temellerin uygulanmasına,

6) Unsur kararı çerçevesinde geri alınan hisselerin, geri alındığı tarihten itibaren 30 günlük müddet boyunca satılamamasına ve 30 günlük müddetin hesaplanmasında “ilk giren birinci çıkar” metodunun uygulanmasına,

7) 21.07.2016 ve 25.07.2016 tarihli duyuruların ve 23/06/2022 tarihli ve 34/959 sayılı ve 21.08.2015 tarihli ve 21/1023 sayılı unsur kararlarının yürürlükten kaldırılmasına karar verilmiştir.

3. Şura Karar Organı’nın i-SPK 128.19 (14.02.2023 tarih ve 9/178 s.k.) sayılı Prensip Kararı

1) VII-128.1 sayılı Hisse Bildirisi’nin 27’nci hususunda yer alan, hisseleri borsada süreç gören iştiraklerin hisse sahiplerine yönelik bilgi formu düzenleme yükümlülüğü hududu, işbu karar tarihinden itibaren ikinci bir duyuruya kadar yüzde üç olarak uygulanacaktır.

2) İşbu karar tarihinden sonra hisse sahiplerinin yapacakları satışlar ile son on iki aylık devirde yapmış oldukları satışların toplamının şirket sermayesinin yüzde onunu aşması halinde, birinci husustaki orana bakılmaksızın bu hisse satışları öncesinde,

Kurulca asılları belirlenen hisse satış bilgi formu düzenlenecek ve bu form satış öncesinde Kurul’un onayına sunulacaktır.

Kaynak: Memurlar