Sarsıntıyla aktif uğraşta ‘çelik ve ahşap’ bina önerisi

– İstanbul Medeniyet Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Vail Karakale, betonarme yapıların zelzele bölgelerinde oluşturduğu riskler de göz önüne alındığında çelik ve ahşap malzemeyi temel alan binalara yük verilmesini önerdi.

“Asrın felaketi” olarak nitelenen Kahramanmaraş merkezli zelzeleler, afet riskine karşı alınacak önlemlerin yanı sıra binalarda kullanılan temel yapı gereçleri ile dünyada tercih edilen yapı teknikleri konusunu tekrar gündeme getirdi.

Prof. Dr. Karakale, AA muhabirine, birçok büyük ve yüksek katlı binanın projesinde çalıştığını söyledi.

Bina imalinde kıymetli olan prensiplerin materyal kullanılmasının yanı sıra sarsıntı üzere afetlere dayanaklılığı olduğunu belirten Karakale, Türkiye’nin birinci sismik izolatör kullanılan hastanelerinden Erzurum Devlet Hastanesinin sismik testlerini, Cevahir AVM’nin çatı sismik izolasyon ve tamir projesinin hesaplarını yaptığını lisana getirdi.

Deprem riskine karşı yapıların yükseklik ve büyüklüğüne nazaran farklı hesaplamalar yapıldığına dikkati çeken Karakale, “Yüksek binaların esnek olması lazım. Kiriş ve kolan irtibatlarının âlâ olması lazım. Bütün binalar betonarme yapılmasın. Düzgün bir tasarım değilse bunu yapmamak lazım. Çeliğe geçmemiz gerek. ABD’de binaların yüzde 40’ı, Japonya’dakilerin yüzde 70’i çelikten yapılmış. Türkiye’de maalesef konutlarda yüzde 1, endüstriyel yapılarda yüzde 4 çelik yapımız var.” dedi.

Betonarme binalara alternatif olarak ahşap yapıların da ön plana çıkarılması gerektiğini anlatan Karakale, “Örneğin Amerika’da 2-3 katlı, değerli sayıda ahşap bina var. Osmanlı vaktinde yapılıyordu lakin artık yapılmıyor. Bunu göstermek lazım.” diye konuştu.

– “Sismik izolatör riskli bölgeyi daha az riskli bölgeden ayırır”

Prof. Dr. Karakale, binada kullanılan yapı gereçlerinin kendine has özellikleri olduğunu, bunları güçlendirmek için çağdaş tekniklerin bulunduğunu anlattı.

Deprem jenerasyonundaki ülkelerdeki büyük ve yüksek katlı binalarla hastaneler için sismik izolatörlerin olmazsa olmaz olduğunu vurgulayan Karakale, “Sismik izolatör riskli bölgeyi daha az riskli bölgeden ayırır. Sarsıntı gücünü mekanik ya da hareket gücü olarak değiştirir. İçinde kurşun olduğu için ısı gücü olarak da değiştirir. Zelzelenin tesirinin üst yapıya çıkmasını tesirler. Yaklaşık 5 kat daha az ivmeye maruz kalınır.” değerlendirmesinde bulundu.

Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların akabinde yapılan birinci tespitlere nazaran çoğunlukla eski binaların yıkıldığını kaydeden Karakale, “Yeni bir bina da eski bina da birebir titreşime maruz kaldı. Genel olarak baktığımızda eski binalar yıkıldı. Zira ilişkiler yanlışsız değil, beton kalitesi zayıf. Eski az katlı binalar yıkılmış. Yeni yapılan 5-6 katlı binalar daha sağlam bir halde sarsıntısı atlattı.” sözünü kullandı.

Kaynak: Memurlar