Denetimden çıktı, dal tahlil arıyor: Kirada ‘Avusturya’ modeli kural

Dünya’dan Birol Bozkurt’un haberine nazaran;

Türkiye’de konut kira fiyatları sorunu toplumsal bir krize dönüşmek üzere. 2018 yılında kurda yaşanan atakla hareketlenmeye başlayan kira fiyatları, 2020 yılında pandemi ile yükselişe geçti. Rusya-Ukrayna savaşı, Afganistan, Pakistan, Körfez ve Kuzey Afrika kaynaklı ağır dış göçün yarattığı talep ve yüksek enflasyon baskısı fiyatları büsbütün denetimden çıkardı. Son olarak zelzele bölgesinden 1 milyon insanın batıya göç etmesi ile kira fiyatları yine uçuşa geçti.

İstanbul’un 4 yıl evvel lüks semtlerde 5 bin civarında olan kira fiyatları 70 bin liralara kadar yükseldi. Bağcılar ve Esenyurt’ta bile kiralar 10 bin liralara kadar yükseldi. Kira fiyatlarının önlenemez yükselişine son vermek için atılan adımlar yetersiz kaldı. Tahlil olarak ‘Değer haritası’ yahut sıkı kontrol önerilirken geçmişte emsal sorun yaşayan ülkelerin sonuç aldığı daha radikal yaptırımlar gündeme geliyor. Bu ülkelerden biri olan Avusturya’da konutlar bedeline nazaran sınıflandırırken her bir kategoriye tavan fiyatı öngörüyor. İngiltere’de de 1988 tarihli Konut Kanunu sayesinde, hem tahliye kaideleri, hem de kira artışlarına devlet denetimi sağlıyor. Konut uzmanları, Türkiye’de uygulanabilecek model olarak ise Avusturya’yı öneriyor.

Kira fiyatları durdurulamıyor

Yaşanan ağır talep nedeniyle konut fiyatları ve kiralamalarda yaşanan astronomik artış mesken sahipleri ile kiracıları karşı karşıya getirdi. Konut sahipleri konutlarını daha yüksek kıymetlerden kiralamak için eski kiracılarını çıkarmaya çalışıyor. Kiracılar da bütçelerine uygun kiralık daire bulmakta zorlanıyor.

Emlak değerleme şirketi Endeksa’nın raporuna nazaran Türkiye’de Ocak 2023 sonu prestijiyle konutların kiraları bir evvelki yıla nazaran %176.53 artış gösterdi. Ocak 2023 sonu prestijiyle konut için Türkiye genelinde en fazla bedel kazanan vilayetler sırasıyla Antalya, Karabük, Denizli, Hakkari, Trabzon oldu.

Fırsatçılar zelzeleyle yine ortaya çıktı

Deprem felaketiyle sarsılan Türkiye’de bir tarafta eşsiz bir dayanışma örneği yaşanırken, başka yandan ise fırsatçılar yüzlerini göstermeye devam ediyor.

KONTROLDEN ÇIKTI, BÖLÜM TAHLİL ARIYOR

Afet bölgesinden daha inançlı bölgelere yönelik göç ile zati yıllardır artan kira fiyatlarına yine bir tepe yaşanıyor.

Yetkisiz emlakçılar internet siteleri üzerinden piyasayı domine etmeye çalışıyor. Buna fırsatçı konut sahipleri de eklenince sarsıntı felaketi sonrası pek çok kentte kiralık konut fiyatlarında yüzde 50’yi aşan, satılık konutlarda ise 50 bin liradan 600 bin liraya kadar ulaşan yükselişler görülüyor.

“İstanbul’da fiyatlar hareketlenecek”

Peki kira fiyatlarında artış sürecek mi? Kira fiyatlarına yönelik bir düzenleme yapılacak mı? Tüm Teşebbüsçü Emlak Müşavirleri Derneği Lideri Hakan Akdoğan, İstanbul’da kira fiyatlarında önemli bir hareketlilik beklediğini söyledi. İstanbul’da birtakım yerlerde düşüş, kimi yerlerde yükseliş olacağını söyleyen Akdoğan, “Özellikle zelzele bölgelerinde, fay sınırı üzerinde olan ilçelerden beşerler konutlarını satıp uzaklaşmak istiyor. Daha emniyetli bölgelerde yahut yeni binalarda fiyatların daha da artacağını düşünüyoruz.Depreme sağlam raporunu alan ya da tahlilini tamamlayan binalarda fiyatlar daha da uçuk bir noktaya gelecek. Kimse yüksek katlı binalarda, sarsıntı öncesi yapılan binalarda oturmak istemiyor. Az katlı, müstakil hayat sunan yapılarda fiyat çok artacak. Kent merkezlerinde boşalma olabilir. Beşerler Mecidiyeköy Şişli’den feragat edecek. Kentsel dönüşüm kısa müddette olmayacağı için beşerler kent merkezlerinden sarsıntı riski az olan bölgelere kayacak. Bilhassa kiralık tarafı çok hareketlenecek” diye konuştu.

“Büyük kentlerde fiyatlar uçacak”

Emlak ve Yatırım Danışmanı Mert Başaran ise büyük kentlerinde fiyatların uçacağını söylüyor. Başaran, “Sadece İstanbul değil bütün büyük kentlerde fiyatlar uçacak. Zira ülkenin yüzde 15’i yıkıldı. Herkesin gereksinimi olacak o bölgede. Parası olmayan ya da orta derece olanlar büyük kentlerin varoşlarında konut isteyecek. Parası çok olanlar da büyük kentlerde âlâ yerlerde isteyecek. Hasebiyle her yere önemli halde bir talep olacak. Türkiye genelinde bu da fiyatları maalesef artıracak” dedi.

Depremin etraf vilayetlerdeki fiyatları artırdığına dikkat çeken Başaran, “Mersin’de kiralıklar uçtu. Göç hareketliliğinin yaşandığı tüm vilayetlerde fiyatlar yükseliyor. Her yerde İstanbul’da da tıpkı halde uçacak. Beşerler şu an bir kaygıyla tahminen konut almak istemeyecekler. Bilhassa kiralarda barınma muhtaçlığı inanılmaz olacağı için çok artacak” diye konuştu

Kaynak: Memurlar